زمان تقریبی مطالعه: 8 دقیقه
 

تعاون بر گناه (قرآن)





بر اساس آیات قرآن، هر گونه تعاون و همکاری در انجام هر گناه و نیز هر گونه تعاونی که باعث شود، حقوق دیگران مورد تجاوز قرار بگیرد، حرام است. در این مقاله آیات مرتبط با تعاون بر گناه معرفی می‌شوند.


۱ - تعاون بنی‌اسرائیل بر گناه



همكارى و تعاون گروهى از بنی‌اسرائیل، در قتل و اسارت يكديگر، حرام و گناه در آيين آنان:
«ثُمَّ انتُم هؤُلاءِ تقتُلون انفُسكُم وتُخرِجون فريقًا مِنكُم مِن دِيرِهِم تظهرون عليهِم بِالاثمِ والعُدونِ وان يأتوكُم اسرى‌ تُفدوهُم وهُومُحرَّمٌ عليكُم اخراجُهُم افتُؤمِنون بِبعضِ الكِتبِ وتكفُرون بِبعضٍ ...؛ اما این شما هستید که یکدیگر را می‌کشید و جمعی از خودتان را از سرزمینشان بیرون می‌کنید؛ و در این گناه و تجاوز، به یکدیگر کمک می‌نمایید؛ (و اینها همه نقض پیمانی است که با خدا بسته‌اید) در حالی که اگر بعضی از آنها به صورت اسیران نزد شما آیند، فدیه می‌دهید و آنان را آزاد می‌سازید! با اینکه بیرون ساختن آنان بر شما حرام بود. آیا به بعضی از دستورات کتاب آسمانی ایمان می‌آورید، و به بعضی کافر می‌شوید؟!....»


۲ - تعاون اهل ایمان بر گناه



حرمت تعاون اهل ایمان با يكديگر، بر اساس گناه:
«يايُّهَا الَّذين ءامنوا ... وتعاونوا عَلَى البِرّ والتَّقوى‌ ولا تعاونوا عَلَى الاثمِ والعُدونِ واتَّقوا اللَّه انَّ اللَّه شديدُ العِقاب؛ای کسانی که ایمان آورده‌اید!... و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدّی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»
نهى، بر حرمت دلالت مى‌كند.

۳ - آثار تعاون بر گناه


آثار تعاون برگناه عبارتند از:

۳.۱ - ذلت دنیایی


تعاون بر گناه، سبب گرفتارى به ذلّت دنيايى:
«ثُمَّ انتُم هؤُلاءِ تقتُلون انفُسكُم وتُخرِجون فريقًا مِنكُم مِن دِيرِهِم تظهرون عليهِم بِالاثمِ والعُدونِ وان يأتوكُم اسرى‌ تُفدوهُم وهُومُحرَّمٌ عليكُم اخراجُهُم افتُؤمِنون بِبعضِ الكِتبِ وتكفُرون بِبعضٍ فما جزاءُ من يفعلُ ذلِك مِنكُم الّا خِزىٌ فِى الحيوةِ الدُّنيا ...؛ اما این شما هستید که یکدیگر را می‌کشید و جمعی از خودتان را از سرزمینشان بیرون می‌کنید؛ و در این گناه و تجاوز، به یکدیگر کمک می‌نمایید؛ (و اینها همه نقض پیمانی است که با خدا بسته‌اید) در حالی که اگر بعضی از آنها به صورت اسیران نزد شما آیند، فدیه می‌دهید و آنان را آزاد می‌سازید! با اینکه بیرون ساختن آنان بر شما حرام بود. آیا به بعضی از دستورات کتاب آسمانی ایمان می‌آورید، و به بعضی کافر می‌شوید؟! برای کسی از شما که این عمل (تبعیض در میان احکام و قوانین الهی) را انجام دهد، جز رسوایی در این جهان، چیزی نخواهد بود....»

۳.۲ - مجازات الهی


تعاون بر گناه، سبب گرفتارى به مجازات سخت خداوند:
۱. «ثُمَّ انتُم هؤُلاءِ تقتُلون انفُسكُم وتُخرِجون فريقًا مِنكُم مِن دِيرِهِم تظهرون عليهِم‌ بِالاثمِ والعُدونِ وان يأتوكُم اسرى‌ تُفدوهُم وهُومُحرَّمٌ عليكُم اخراجُهُم افتُؤمِنون بِبعضِ الكِتبِ وتكفُرون بِبعضٍ فما جزاءُ من يفعلُ ذلِك مِنكُم الّا خِزىٌ فِى الحيوةِ الدُّنيا ويَوم‌القِيمةِ يُردُّون الى‌ اشدّ العذابِ وما اللَّهُ بِغفِلٍ عمّا تعملون؛ اما این شما هستید که یکدیگر را می‌کشید و جمعی از خودتان را از سرزمینشان بیرون می‌کنید؛ و در این گناه و تجاوز، به یکدیگر کمک می‌نمایید؛ (و اینها همه نقض پیمانی است که با خدا بسته‌اید) در حالی که اگر بعضی از آنها به صورت اسیران نزد شما آیند، فدیه می‌دهید و آنان را آزاد می‌سازید! با اینکه بیرون ساختن آنان بر شما حرام بود. آیا به بعضی از دستورات کتاب آسمانی ایمان می‌آورید، و به بعضی کافر می‌شوید؟! برای کسی از شما که این عمل (تبعیض در میان احکام و قوانین الهی) را انجام دهد، جز رسوایی در این جهان، چیزی نخواهد بود، و روز رستاخیز به شدیدترین عذابها گرفتار می‌شوند. و خداوند از آنچه انجام می‌دهید غافل نیست.»
۲. «يايُّهَا الَّذين ءامنوا ... وتعاونوا عَلَى البِرّ والتَّقوى‌ ولا تعاونوا عَلَى الاثمِ والعُدونِ واتَّقوا اللَّه انَّ اللَّه شديدُ العِقاب؛ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ... و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدّی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»

۴ - عوامل تعاون بر گناه


عوامل تعاون بر گناه عبارتند از:

۴.۱ - تبعیض در ایمان


تبعیض در ایمان، عامل تعاون بر گناه و تجاوز به ديگران:
«ثُمَّ انتُم هؤُلاءِ تقتُلون انفُسكُم وتُخرِجون فريقًا مِنكُم مِن دِيرِهِم تظهرون عليهِم بِالاثمِ والعُدونِ وان يأتوكُم اسرى‌ تُفدوهُم وهُومُحرَّمٌ عليكُم اخراجُهُم افتُؤمِنون بِبعضِ الكِتبِ وتكفُرون بِبعضٍ فما جزاءُ من يفعلُ ذلِك مِنكُم الّا خِزىٌ فِى الحيوةِ الدُّنيا ويَوم‌القِيمةِ يُردُّون الى‌ اشدّ العذابِ وما اللَّهُ بِغفِلٍ عمّا تعملون؛ اما این شما هستید که یکدیگر را می‌کشید و جمعی از خودتان را از سرزمینشان بیرون می‌کنید؛ و در این گناه و تجاوز، به یکدیگر کمک می‌نمایید؛ (و اینها همه نقض پیمانی است که با خدا بسته‌اید) در حالی که اگر بعضی از آنها به صورت اسیران نزد شما آیند، فدیه می‌دهید و آنان را آزاد می‌سازید! با اینکه بیرون ساختن آنان بر شما حرام بود. آیا به بعضی از دستورات کتاب آسمانی ایمان می‌آورید، و به بعضی کافر می‌شوید؟! برای کسی از شما که این عمل (تبعیض در میان احکام و قوانین الهی) را انجام دهد، جز رسوایی در این جهان، چیزی نخواهد بود، و روز رستاخیز به شدیدترین عذابها گرفتار می‌شوند. و خداوند از آنچه انجام می‌دهید غافل نیست.»

۴.۲ - بی‌تقوایی


بى‌تقوايى، منشأ تعاون بر گناه و ترك همكارى در كارهاى نیک:
«...ولا يجرِمنَّكُم ... ولا تعاونوا عَلَى الاثمِ والعُدونِ واتَّقوا اللَّه ...؛... نباید شما را وادار به تعدّی و تجاوز کند! ... و (هرگز) در راه گناه و تعدّی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید....»
برخی مفسران، با ارائه مفهومی وسیع برای تعابیر «برّ» و «تقوی» و «اِثْم» و «عُدْوان»، مراد از این آیه را همکاری برای هموار ساختن راه خیر و نیکی، و بستن راه شرارت و دشمنی دانسته‌اند. در برخی منابع، مراد از تعاون در عدوان، همکاری در تعدی به حقوق مردم و سلب امنیت از جان و مال و حیثیت آنان ذکر شده است.

۵ - موانع تعاون بر گناه


موانع تعاون بر گناه عبارتند از:

۵.۱ - رعایت تقوا


تقوای الهى، از موانع تعاون يكديگر بر گناه:
«... ولا يجرِمنَّكُم ... ولا تعاونوا عَلَى الاثمِ والعُدونِ واتَّقوا اللَّه ...؛... نباید شما را وادار به تعدّی و تجاوز کند! ... و (هرگز) در راه گناه و تعدّی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید ....»

۵.۲ - توجه به کیفر الهی


توجّه به کیفر سخت خداوند، زمينه‌ساز اجتناب از تعاون بر گناه:
۱. «ثُمَّ انتُم هؤُلاءِ تقتُلون انفُسكُم وتُخرِجون فريقًا مِنكُم مِن دِيرِهِم تظهرون عليهِم بِالاثمِ والعُدونِ وان يأتوكُم اسرى‌ تُفدوهُم وهُومُحرَّمٌ عليكُم اخراجُهُم افتُؤمِنون بِبعضِ الكِتبِ وتكفُرون بِبعضٍ فما جزاءُ من يفعلُ ذلِك مِنكُم الّا خِزىٌ فِى الحيوةِ الدُّنيا ويَوم‌القِيمةِ يُردُّون الى‌ اشدّ العذابِ وما اللَّهُ بِغفِلٍ عمّا تعملون؛ اما این شما هستید که یکدیگر را می‌کشید و جمعی از خودتان را از سرزمینشان بیرون می‌کنید؛ و در این گناه و تجاوز، به یکدیگر کمک می‌نمایید؛ (و اینها همه نقض پیمانی است که با خدا بسته‌اید) در حالی که اگر بعضی از آنها به صورت اسیران نزد شما آیند، فدیه می‌دهید و آنان را آزاد می‌سازید! با اینکه بیرون ساختن آنان بر شما حرام بود. آیا به بعضی از دستورات کتاب آسمانی ایمان می‌آورید، و به بعضی کافر می‌شوید؟! برای کسی از شما که این عمل (تبعیض در میان احکام و قوانین الهی) را انجام دهد، جز رسوایی در این جهان، چیزی نخواهد بود، و روز رستاخیز به شدیدترین عذابها گرفتار می‌شوند. و خداوند از آنچه انجام می‌دهید غافل نیست.»
۲. «يايُّهَا الَّذين ءامنوا ... وتعاونوا عَلَى البِرّ والتَّقوى‌ ولا تعاونوا عَلَى الاثمِ والعُدونِ واتَّقوا اللَّه انَّ اللَّه شديدُ العِقاب؛ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ... و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدّی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»

۶ - پانویس


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۸۵.    
۲. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۳۲۹.    
۳. مائده/سوره۵، آیه۲.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۵۲.    
۵. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۵، ص۲۶۲.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۸۵.    
۷. بقره/سوره۲، آیه۸۵.    
۸. مائده/سوره۵، آیه۲.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۸۵.    
۱۰. مائده/سوره۵، آیه۲.    
۱۱. زمخشری، محمود بن عمر، تفسیر الکشاف، زمخشری، ج۱، ص۶۰۳.    
۱۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج۱، ص۴۷۲.    
۱۳. آلوسی، محمود بن عبدالله، روح المعانی، ج۳، ص۲۲۳.    
۱۴. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۵، ص۳۰۵.    
۱۵. مائده/سوره۵، آیه۲.    
۱۶. بقره/سوره۲، آیه۸۵.    
۱۷. مائده/سوره۵، آیه۲.    


۷ - منبع


مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۱۷۹، برگرفته از مقاله «تعاون بر گناه»    


رده‌های این صفحه : تعاون | گناهان | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.